از خیار و گوجه فرنگی تا بادمجان و فلفل دلمه ای؛ بالاخره میوه اند یا سبزی؟

قاتل لغت · 29 مهر، 2022

بیشتر ما فکر می کنیم توانایی تشخیص میوه و سبزی از یکدیگر را داریم. اما در مورد بعضی مواد غذایی خاص مثل گوجه فرنگی، این مرز شاید آنقدری که فکر می کنید مشخص نباشد. در حقیقت، حتی میوه فروش ها هم ممکن است در مورد میوه یا سبزی بودن این مواد غذایی اشتباه کنند.

حالا می خواهیم به این سؤال قدیمی در مورد بعضی مواد غذایی پاسخ دهیم و معلوم کنیم بالاخره میوه هستند یا سبزی.

گوجه فرنگی میوه است یا سبزی؟

بحث ها درباره ی میوه یا سبزی بودن گوجه فرنگی، بیشتر از چیزی است که شاید فکرش را کنید. تا حدی که در سال ۱۸۹۳ در آمریکا یک پرونده قضایی در این خصوص گشوده شد. و در نتیجه ی حکمی که برای آن صادر شد، حالا بر اساس قوانین آمریکا گوجه فرنگی یک سبزی محسوب می شود. اما در واقع به این بستگی دارد که این سؤال را از چه کسی بپرسید؛ مثلاً پاسخ یک گیاه شناس به آن احتمالاً با پاسخ یک آشپز متفاوت خواهد بود.

گوجه فرنگی از منظر گیاه شناسی در کدام دسته قرار می گیرد؟

از دید گیاه شناسان، گوجه فرنگی یک میوه است. چون از منظر علمی، میوه یا سبزی بودن یک ماده غذایی را ساختار، کاربرد و ترکیبات آن تعیین می کند. از منظر گیاه شناسی، میوه به محصولات گوشتی اطلاق می شود که از گل یک گیاه می رویند و حاوی دست کم یک دانه هستند. و از آنجایی که گوجه فرنگی در این تعریف می گنجد، جزء میوه ها محسوب می شود. دقیق تر اگر بخواهیم بگوییم، گوجه فرنگی نوعی بِری (Berry) است. از سویی دیگر، سبزیجات، قسمتی از خود گیاه، مانند ریشه، ساقه و برگ آن محسوب می شوند.

در دنیای آشپزی، گوجه فرنگی را میوه می دانند یا سبزی؟

در دنیای آشپزی، میوه و سبزی تعریف دیگری دارند. برای کسانی که کارشان آشپزی است، بیشتر از هر چیزی مزه ای که از ترکیب یک میوه یا سبزی با مواد غذایی دیگر به دست می آید مهم است. در دنیای آشپزی، ملاک میوه بودن یک ماده غذایی بیشتر نرمی بافت و شیرین یا تند بودن مزه ی آن و مناسب بودنش برای تهیه ی دسر، مربا و شیرینی جات است. از سویی دیگر، آن هایی که در حوزه ی آشپزی مشغول کارند، مواد غذایی را سبزی می دانند که فاقد مزه یا گاهی هم تلخ مزه هستند و برای تهیه ی غذا مناسب اند.

درمورد گوجه فرنگی درست است که هم می شود آن را به صورت خام مصرف کرد و هم می شود مزه ی آن را شیرین دانست، اما از آنجایی که از گوجه فرنگی معمولاً در پخت غذا استفاده می شود، در اغلب موارد آن را یک سبزی می دانند، یعنی برخلاف حکمی که در سال ۱۸۹۳ در آمریکا صادر شد. بنابراین اگر کسی بگوید که گوجه فرنگی یک سبزی است، این حرف لزوماً اشتباه نیست. این موضوع اما این حقیقت که گوجه فرنگی از منظر علمی یک میوه محسوب می شود را تغییر نمی دهد.

چند میوه ی دیگر که ممکن است آن ها را با سبزی اشتباه بگیرید

گوجه فرنگی تنها ماده غذایی نیست که بحث بر سر ماهیت آن زیاد است. میوه های زیاد دیگری هم هستند که بیشتر اوقات به اشتباه سبزی پنداشته می شوند یا در آشپزی به عنوان سبزی به کار می روند:

فلفل دلمه ای

فلفل دلمه ای مزه ی بسیار شیرینی دارد و اغلب به صورت خام مصرف می شود. اما چون معمولاً در پخت غذا به کار می رود، بسیاری آن را سبزی می دانند. با این حال، از آنجایی که فلفل دلمه ای در داخل خود دانه دارد، در حقیقت، یک میوه است.

خیار

خیار از منظر آشپزی ماده غذایی جالبی محسوب می شود چون اغلب به صورت خام مصرف می شود اما مزه ی آن دقیقاً شیرین نیست. با این وجود، از آنجایی که حاوی دانه است، یک میوه محسوب می شود.

بادمجان

وقتی صحبت از بِری ها (Berry) می شود، شاید به یاد توت فرنگی (Strawberry) و بلوبری (Blueberry) بیافتید. با وجود حضور واژه ی Berry در نام انگلیسی این میوه ها، اما هیچ کدام آن ها جزء بِری ها نیستند. در عوض این موز، گوجه فرنگی و حتی بادمجان هستند که نمونه ی دقیق تری از یک بِری از منظر گیاه شناسی محسوب می شوند. درست متوجه شدید؛ بادمجان نه تنها یک میوه و نه یک سبزی است، بلکه یک بِری هم محسوب می شود.

لوبیا سبز

لوبیا سبز را در همه جای دنیا به عنوان یک سبزی می شناسند. اما لوبیا سبز اصلاً نوعی سبزی نیست. از آنجایی که لوبیا سبز در حقیقت از یک پوسته ی مملوء از دانه تشکیل شده، از منظر علمی، نوعی میوه محسوب می شود.

چند حقیقت جالب دیگر درباره ی میوه یا سبزی بودن مواد غذایی

حالا بالاخره می دانیم که گوجه فرنگی یک میوه است یا سبزی و می توانیم میوه هایی که اغلب با سبزی اشتباه گرفته می شوند را تشخیص دهیم. اما چند حقیقت جالب دیگر هم درباره ی دسته بندی مواد غذایی به میوه و سبزی جات وجود دارد:

ریواس به عنوان میوه مصرف می شود اما در واقع یک سبزی است

همانطور که دیدید بسیاری از میوه ها به خاطر ظاهر، بافت و طعم شان با سبزی اشتباه گرفته می شود. اما گاهی هم عکس این اشتباه رخ می دهد، مانند آنچه درمورد ریواس وجود دارد.

اگر درباره ی طعم ریواس از شما بپرسند، حتماً آن را مزه ای میوه مانند توصیف می کنید و بیشتر افراد هم آن را به شکل میوه مصرف می کنند. مثلاً ریواس اغلب به صورت خام مصرف می شود یا در تهیه ی مربا و بسیاری از دسرها به کار می رود. اما با آنکه در سال ۱۹۴۷ دادگاهی در آمریکا رأی به میوه بودن ریواس داد، این ماده غذایی از منظر گیاه شناسی، یک گیاه محسوب می شود.

آجیل هم نوعی میوه است

درست است که بعید است کسی آجیل را با یک سبزی اشتباه بگیرد، اما در عین حال، احتمالاً نمی دانید که آجیل نوعی میوه است. با این حال، سردرگمی درباره ی تعریف آجیل تازه از همین جا شروع می شود.

از منظر گیاه شناسی، آجیل نوعی میوه خشک دارای یک دانه، یک قشر سخت و پوستی محافظ است. با این حال، برخی مواد غذایی مانند بادام زمینی و بادام هستند که ما آن ها را آجیل می دانیم اما در این تعریف نمی گنجند. بادام زمینی در واقع نوعی حبوبات است و حبوبات هم نوعی میوه محسوب می شوند.

ویرایش شده 29 مهر، 2022 توسط قاتل لغت