کشف قدیمی‌ترین نان جهان در اردن

[ШHłTΞ ШФŁŦ]

کشف قدیمی‌ترین نان جهان در اردن

یافته‌های باستان‌شناسی در صحرای سیاهِ اردن نشان می‌دهد انسان‌ها ۱۴۴۰۰ سال پیش برای پخت نان از تنور‌های سنگی استفاده می‌کردند.

 

محققان بقایای زغال‌شده‌ی نانی را کشف کرده‌اند که ۱۴۴۰۰ سال پیش توسط شکارچی-گردآورندگان پخته شده است. این یافته قدیمی‌ترین مدرک نانِ یافت‌شده تا به امروز است که حداقل ۴۰۰۰ سال قدیمی‌تر از ظهور کشاورزی است. بیست و چهار اکتشاف نان‌مانندِ دیگر در دو اجاق در سایت شکارچی-گردآورندگانِ ناتوفی معروف به Shubayqa پیدا شده‌اند. یافته‌های سال ۲۰۱۸ نشان می‌دهد تولید نان بر مبنای غلات وحشی شاید شکارچی-گردآورندگان را به کشت غلات ترغیب کرده باشد و بنابراین منجر به انقلاب کشاورزی در دوره‌ی نوسنگی شده باشد.

 پخت نانِ تازه از غلات وحشی که در دل طبیعت جمع‌آوری میشد کار آسانی نبود، اما شاید عطرِ این اختراع بود که مردم را به اختراع کشاورزی ترغیب کرد. تحلیل میکروسکوپیِ نان‌های بجامانده در اجاق‌ها نشان داد محلی‌ها از حدود ۹۵ گیاه مختلف برای پخت نان استفاده می‌کردند که بیشتر آن‌ها بوریا بوده است. بوریا ریشه‌ها، جوانه‌ها و هسته‌های کوچک تولید می‌کند. علاوه بر اینها، جو، جو دوسر و گندم هم پیدا شد. با وجود این، مشخص نیست مردمان باستانیِ شام، ناتوفی‌ها غلات را خودشان آگاهانه پرورش می‌دادند یا علف‌های خوردنی را برای پخت نان جمع‌آوری می‌کردند.

 

تحلیلِ ۲۴ نانِ بجامانده در این مطالعه نشان داد اجداد وحشیِ غلات امروزی از قبیل جو، گندم تک‌دانه و جو دوسر پیش از پختن آسیاب، غربال و خمیر می‌شدند. این بقایا بسیار شبیه نان‌های فطیر کشف شده در سایت‌های متعدد نوسنگی و رومی در اروپا و ترکیه است. بقایای زغال‌شده در اردن، نخستین مدرک مستقیمی است که نشان می‌دهد تولید نان بر کشاورزی مقدم بوده است.

تصویر: یکی از ساختار‌های سنگیِ سایت Shubayqa ۱ اجاق است، جایی که نان یافت شد و در وسط تصویر قرار دارد.

علاوه بر نان، موادی از قبیل دانه‌های خردل وحشی، چند استخوان حیوان و سه نوع پنیر مختلف در منطقه کشف شد. پس همراهِ ایده‌آلِ قدیمی‌ترین نان در یک وعده‌ی غذای باستانی، قدیمی‌ترین پنیر است. قدیمی‌ترین بقایای پنیر جامد ۳۲۰۰ سال قدمت دارد و به قرن سیزدهم پیش از میلاد بازمی‌گردد. این شواهد در مقبره‌ی تامیز، شهردار شهر باستانیِ مِمفیس در مصر یافت شد.