کلونی

[پنگو]

در علم زیست‏شناسى، کلونینگ عبارت است از تولد موجود زنده بدون آمیزش جنسى. هر یک از موجودات جدید راکلون مى‏گویند. کلونها از نظر ژنتیکى (وراثت) شبیه هم هستند و اگر تعداد آنها زیاد باشد، تشکیل کولونى (colony) مى‏دهند. کولونى عبارت است از گروهى از ارگانیسم‏ها و یا گروهى از سلولها که از یک ارگانیسم واحد بدون آمیزش جنسى تکثیر یافته باشند و به زبان ساده کلونینگ عبارت است از کلون‏سازى؛ یعنى مشابه‏سازى یا دو قلو و چند قلوسازى موجود زنده بدون آمیزش جنسى.(4)
عمل شبیه‏سازى معمولاً به دو روش انجام مى‏گیرد(5):
1ـ سلول تخم (که ترکیبى از سلولهاى نر و ماده مى‏باشد) را در مرحله تقسیم به دو سلول، از هم جدا مى‏کنند؛ در نتیجه، دو انسان کاملاً شبیه به هم تولید خواهند شد. اولین بار شبیه‏سازى، به این طریق صورت گرفت.
شایان ذکر است که نوزادان شبیه‏سازى با این روش با دوقلوهاى طبیعى تفاوت دارند؛ زیرا دوقلوها نتیجه ترکیب دو سلول نر با دو سلول ماده‏اند و کاملاً جدا از هم و با خصوصیات ژنتیکى متفاوت از هم، تولید مى‏شوند؛ در حالى که در شبیه‏سازى به روش یاد شده، یک سلول نر با یک سلول ماده ترکیب شده‏اند و پس از ترکیب، در مرحله تکثیر سلولها را از هم جدا مى‏کنند؛ در نتیجه، دو فرد کاملاً شبیه به هم تولید مى‏شوند.
2ـ ابتدا هسته یک تخمک از یک جنس را بیرون آورده، سپس یک سلول از یک عضو (مثلاً پوست) را داخل تخمک مذکور قرار داده، سپس تخمک مذکور را در جایى جاسازى کرده و پس از انجام عملیاتهاى دیگر نظیر تأمین کلسیم براى تخمک و... تخمک بارور شده و شخص مشابه، به وجود مى‏آید. به عبارت دیگر، در این روش به جاى استفاده از یک سلول نر و یک سلول ماده و ایجاد یک موجود دیگر، هر دو سلول را از یک جنس که عمدتا جنس ماده است انتخاب مى‏کنند. بنابراین، آن شخصى که سلول را از وى گرفته‏اند، با موجودى که کلون (شبیه‏سازى) شده، صد در صد به یکدیگر شبیه هستند. این شباهت در همه صفات ظاهرى و باطنى، عواطف، احساسات و سایر موارد به چشم مى‏خورد.(6)
شاید اشکال شود که در دو قلوها هم وضع بدین صورت است. در جواب باید گفت اولاً در دوقلوها شباهت صددرصد وجود ندارد. ثانیا تولید مثل، ناشى از انجام عمل لقاح است که در شبیه‏سازى چنین نیست.
نکته شایان توجه، این است که شبیه‏سازى، به دو هدف انجام مى‏گیرد: ایجاد انسان کامل؛ ایجاد اندامهاى مختلف بدن انسان (شبیه‏سازى درمانى)(7) تحقق هدف دوم بدین صورت است که هر سلول بالقوه، توان تبدیل به همه سلولهاى اعضا را دارد، پس مى‏توان در آزمایشگاه، رشد را متوقف کرد و فقط به یک سلول خاص مثلاً قلب، عصب یا کلیه و... اجازه رشد داد. سلولهاى بنیادى که توان تبدیل شدن به اعضاى مختلف را دارند، در آزمایشگاه، براى تولید یک عضو خاص استفاده مى‏شوند.